Η Καστοριά είναι καταξιωμένη ως μια από τις ρομαντικότερες πόλεις της Ελλάδας. Συνδυάζει παραδοσιακές εικόνες, κοσμοπολίτικο περιβάλλον και μια ονειρεμένη φύση που δημιουργεί σχέση εξάρτησης μαζί της. Εξαπλώνεται διαρκώς και προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, διατηρώντας ανέπαφη όμως την παραδοσιακή της εικόνα και τη φυσική ομορφιά.
Την Καστοριά δεν τη βαριέσαι ποτέ. Όλες τις εποχές του χρόνου είναι πανέμορφη. Όταν κάνετε βόλτα στα σοκάκια του Ντολτσό, θα είναι ένα ταξίδι στο χρόνο, ενώ όταν περπατάτε στις όχθες της λίμνης θα είναι ένα ταξίδι στα άδυτα του ρομαντισμού. Η ατμόσφαιρα και το περιβάλλον της λίμνης λειτουργεί σα φίλτρο κάθε αρνητικής σκέψης και διώχνει μακριά το στρες. Οι Καστοριανοί έχουν συνειδητοποιήσει καλύτερα από οποιονδήποτε την αξία της λίμνης, γι'αυτό έχουν δημιουργήσει καφετέριες και μπαρ σύμφωνα με την τελευταία λέξη του σύγχρονου design αλλά και καλαίσθητες ταβέρνες που σερβίρουν μοναδικές Μακεδονίτικες γεύσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία όλων αυτών, όπως είναι φυσικό, έχει θέα προς τη λίμνη. Πολλές φορές η Καστοριά δίνει την εντύπωση ότι περιβάλλεται από δύο λίμνες, αφού χερσόνησος που είναι κτισμένη εισχωρεί βαθιά μέσα στη λίμνη.
Το δεύτερο στοιχείο που κάνει γνωστή την Καστοριά είναι φυσικά οι περίφημες γούνες της, που αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της και σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης. Μια ολοκαίνουρια σχεδόν συνοικία έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, εκατέρωθεν της λεωφόρου Γουναράδων, στα βορειοδυτικά της λίμνης, η Χλόη. Θεωρείται αυτή τη στιγμή το αριστοκρατικότερο σημείο της πόλης, κάτι που εύκολα αποδεικνύεται από τις ακριβές βίλες και διαμερίσματα που είναι διάσπαρτα παντού. Η τέχνη κοπτοραπτικής γούνας πρωτοεμφανίστηκε και αναπτύχθηκε στα βυζαντινά χρόνια. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το συγκεκριμένο εμπόριο αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο, λόγω της προτίμησης των Τούρκων στα ακριβά ρούχα. Η φήμη των Καστοριανών μαστόρων τους έκανε περιζήτητους ακόμη και στο εξωτερικό. Δημιούργησαν αντιπροσωπείες σε όλη την Ευρώπη, ακόμη και στη Ρωσία. Ο δε, παραδοσιακός τρόπος κατασκευής της γούνας παραμένει αναλλοίωτος τα τελευταία πεντακόσια χρόνια.
Φυσικό Περιβάλλον
Η πόλη της Καστοριάς είναι κτισμένη σε υψόμετρο 600 μ., πάνω και γύρω από μια χερσόνησο που εισχωρεί μέχρι την καρδιά της λίμνης που την περιβάλλει σαν μια τεράστια αγκαλιά. Τα βουνά Βίτσι και Γράμμος είναι η τελευταία πινελιά σε αυτόν τον υπέροχο πίνακα που ακούει στο όνομα Καστοριά. Το κλίμα της είναι ευχάριστο, χωρίς ακρότητες, αν και τους χειμερινούς μήνες η χιονόπτωση δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Η λίμνη Ορεστιάδα καλύπτει έκταση περίπου 28 τ. χλμ. και έχει μέγιστο βάθος γύρω στα 10 μ. Δέχεται πολλά ρέματα και νερά της βροχής, γι' αυτό οι όχθες της είναι καταπράσινες. Είναι αναγνωρισμένο Μνημείο Φυσικού Κάλλους και ανήκει στο δίκτυο NATURA 2000 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Φιλοξενεί γύρω στα 200 είδη ορνιθοπανίδας με σημαντικότερους "κατοίκους" τους ερωδιούς, αργυροπελεκάνους, αγριόπαπιες, κορμοράνους. Σε όποιο σημείο και αν κάνετε βόλτα γύρω από την πόλη είναι σίγουρο ότι κάποιο από αυτά τα πουλιά θα δείτε να περπατάνε ή να τσαλαβουτάνε στα νερά δίπλα σας, ακόμη και στην καρδιά της πόλης, μπροστά από το κτίριο της Νομαρχίας. Η λίμνη είναι επίσης η δεύτερη παραγωγικότερη σε αλιεύματα στην Ελλάδα, ενώ στις όχθες της θα συναντήσετε δάση υδρόφιλων δέντρων, μοναδικά στην Ελλάδα και από τα σπανιότερα στην Ευρώπη. Το βουνό Γράμμος που την περιβάλλει χαρακτηρίζεται από τα αλπικά ποτάμια, τις τεράστιες εκτάσεις λιβαδιών και τα παρθένα δάση ελάτης, βελανιδιών και οξιάς. Το σπουδαιότερο από αυτά, το δάσος της Μπαρούγκας, έχει χαρακτηριστεί φυσικό μνημείο. Σε υψόμετρο 1750 μ. Οι επισκέπτες θα μαγευτούν από την αλπική ομορφιά της Δρακολίμνης. Εκεί, ανάμεσα σε σπάνια νούφαρα, ζει ο σπάνιος υδρόβιο αλπικός τρίτωνας, που μοιάζει με ψάρι με πόδια.
Το δεύτερο βουνό που περιβάλλει την Καστοριά είναι το Βίτσι, με το άρτιο χιονοδρομικό του κέντρο. Αποτελεί σύνορο των νομών Καστοριάς- Φλώρινας και είναι ένα σπάνιο φυσικό οικοσύστημα, που προστατεύεται σα μοναδικό καταφύγιο θηραμάτων. Ανάμεσα στους κατοίκους του είναι αρκούδες, ζαρκάδια, λύκοι, και σπάνια είδη αρπακτικών πτηνών. Στο σημείο που οι πλαγιές του βουνού συναντάνε τις όχθες της λίμνης, υπάρχουν αρκετά σπήλαια με σημαντικότερη τη σπηλιά του δράκου, κοντά στην περιοχή που βρίσκεται η μονή Μαυριώτισσας στα βόρεια της Χερσονήσου.
Εξερευνώντας τα μυστικά της
Το μεγαλύτερο αξιοθέατο της Καστοριάς μετά τη λίμνη της είναι η παλαιά συνοικία του Ντολτσό, όπου η βόλτα μοιάζει με ένα ταξίδι στο χρόνο, στις λαμπρότερες σελίδες του ιστορικού της παρελθόντος. Στα σοκάκια του καμαρώνουν αγέρωχα τα παλιά αρχοντικά, που είναι χαρακτηριστικά δείγματα Μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής. Είναι κτισμένα αρμονικά με το περιβάλλον και είναι συνήθως τριώροφα ή τετραώροφα, έχουν ανθοστόλιστες αυλές και πλούσιους κήπους και γενικά προκαλούν το θαυμασμό των επισκεπτών. Στο ισόγειό τους, που είναι συνήθως πετρόκτιστο, βρίσκονταν οι αποθήκες, ενώ στο πρώτο πάτωμα υπήρχε το εργαστήρι κοπτοραπτικής της γούνας. Εσωτερικά είναι διακοσμημένα με ζωηρά βαμμένες τοιχογραφίες και ξύλινες επενδύσεις σε τοίχους και οροφές. Πολλά αρχοντικά κτιστήκαν στις όχθες της λίμνης και στις αυλές τους υπήρχε και η βάρκα για το ψάρεμα και τη βόλτα στη λίμνη. Τα γνωστότερα από αυτά τα αρχοντικά είναι των Σκούταρη, Σαπουτζή, Παπατέρπου, Τσιατσαπά, αδελφών Εμμανουήλ, Νατζή και Μποσάρα. Τα σημαντικότερα μουσεία της Καστοριάς φιλοξενούνται σε αυτά τα αρχοντικά.
Στο Μουσείο Ενδυματολογίας, φιλοξενούνται εκθέματα από την καθημερινή ζωή των παλαιών Καστοριανών, μέσα από τις ενδυμασίες τους. Στεγάζεται στο αρχοντικό των αδελφών Εμμανουήλ ενώ στο αρχοντικό του Νεράτζη Αϊβαλή από το 1975 στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο. Το σημαντικότερο αξιοθέατο είναι η εσωτερική τοιχογραφία με εικόνες από την Κων/πολη,. Η επίσκεψη στο Ντολτσό αποκτά ιδιαίτερα ρομαντική χροιά στη διάρκεια της νύχτας, όταν το περπάτημα στα βοτσαλωτά καλντερίμια υπό το φως των φαναριών γίνεται ακόμη πιο μυστηριακό.
Η καρδιά της συνοικίας είναι η ομώνυμη πλατεία όπου θα συναντήσετε πολλές καλές παραδοσιακές ταβέρνες και λιγοστά μικρά καφέ μπαρ. Σημαντικό αξιοθέατο της πόλης είναι οι πολλές Βυζαντινές εκκλησίες όπως και το Βυζαντινό Μουσείο, που θα συναντήστε στην κορυφή του λόφου της Βυζαντινής Ακρόπολης.
Στη μαγεία της λίμνης
Η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό όλων όσων φθάνουν στην Καστοριά είναι να βγουν σε κάποια από τις πλευρές της λίμνης για να απολαύσουν τη δροσιά και την αύρα της. Αφετηρία είναι συνήθως από τη νότια πλευρά, η παραλιακή Μ. Αλεξάνδρου, που αρχίζει μπροστά από το κτίριο της Νομαρχίας. Σήμα κατατεθέν οι κύκνοι και οι πάπιες που κάνουν βόλτες δίπλα από τους περαστικούς. Κατά μήκος της είναι το hot spot της νεολαίας, αφού εκεί υπάρχουν οι καλύτερες καφετέριες, μπαρ και κλαμπ. Οι ρυθμοί συναγωνίζονται σε ένταση στη μουσική και τα περισσότερα από αυτά έχουν τραπέζια έξω, για να απολαμβάνουν οι θαμώνες τη θέα της λίμνης. Στο τέλος της οδού, στη στροφή του δρόμου, ξεκινάει η οδός Ορεστιάδος, και από εκεί το ταξίδι στο χρόνο, αφού βρισκόμαστε στις παρυφές του Ντολτσό.
Την παράσταση κλέβουν οι παραδοσιακές πολύχρωμες βάρκες της λίμνης, ο πλάβες. Έχουν τις ρίζες τους από τη νεολιθική εποχή, που χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά ανθρώπων και προϊόντων. Η εμφάνισή τους έμοιαζε αρκετά με τη σημερινή, που έχει σα βάση κατασκευής το ξύλο πεύκου. Οι καφετέριες δίνουν τη θέση τους στις παραδοσιακές ταβέρνες και τα ιστορικά αρχοντικά στέκουν ανάμεσα σε σημερινά κτίσματα, που ευτυχώς δεν είναι παράταιρα με το εν γένει σκηνικό της περιοχής.
Συνεχίζοντας τη βόλτα, ο δρόμος στενεύει πολύ και τη θέση των κτισμάτων καταλαμβάνει το φυσικό περιβάλλον. Δέντρα που καλύπτουν τον ουρανό και με τις ρίζες τους σχεδόν μέσα στη λίμνη, Σε λίγο θα έχετε φτάσει σε ένα από τα ομορφότερα και γραφικότερα σημεία της λίμνης, το σημείο όπου βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Μαυριώτισσας. Οι ειδυλλιακές εικόνες ξεπροβάλλουν από παντού, καθώς η άφθονη παρουσία από πλατάνια και ιτιές σε συνδυασμό με τη λίμνη παραπέμπουν σε εικόνες Ελβετίας. Η Μονή έχει κτιστεί τον 12ο αιώνα και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι ότι έχει τοιχογραφίες και στην προσοχή. Στην περιοχή λειτουργούν και 2-3 ταβερνάκια.
Έχοντας φτάσει σχεδόν στη μύτη της χερσονήσου, ο δρόμος συνεχίζει για τη βόρεια πλευρά της. Το τοπίο είναι και εκεί πανέμορφο και είναι ιδανική διαδρομή για τρέξιμο ή ποδηλασία, όπως και ολόκληρος ο περιφερειακός δρόμος της Χερσονήσου που καταλήγει στην παραλιακή οδό Νίκης. Θα βρείτε και εκεί μερικά πολύ καλά εστιατόρια, με εξαιρετική θέα. Σε απόσταση αναπνοής βρίσκονται και οι όμορφες πλατείες Μακεδονομάχων και Βαν Φλυτ. Από την οδό Νίκης ξεκινάει και το καραβάκι Ορεστιάδα, που κάνει το γύρο της χερσονήσου ή της λίμνης και επιστρέψει πίσω. Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία για μια πανοραμική θέα της πόλης είναι ο λόφος της χερσονήσου. Ο πευκόφυτος δρόμος οδηγεί πρώτα στον λόφο του Προφήτη Ηλία. Όλη η θέα της βορινής πλευράς της πόλης και της λίμνης προσφέρεται απλόχερα. Θα βρείτε ένα καφέ- εστιατόριο για να καθίσετε να απολαύσετε τις όμορφες εικόνες. Συνεχίζοντας από εκείνο το σημείο, ανεβαίνουμε προς τον Άγιο Αθανάσιο, για άλλη μια εντυπωσιακή άποψη της πόλης, από άλλη πλευρά αυτή τη φορά.
Η Καστοριά σήμερα
Η οικονομία της πόλης στηρίζεται σήμερα πρωτίστως στη γουνοποιία και δευτερευόντως στον τουρισμό, ενώ υπάρχουν και κάποια εισοδήματα από την αλιεία και τα αγροτικά προϊόντα. Το κατά κεφαλή εισόδημα της περιφέρειας της Δυτικής Μακεδονίας, που ανήκει ο νομός Καστοριάς, παρουσιάζει κάμψη τα τελευταία χρόνια. Ο πληθυσμός της σήμερα ανέρχεται σε 52.000 κατοίκους περίπου.
Θα φτάσετε
Αεροπορικώς: H Καστοριά συνδέεται αεροπορικά με την Αθήνα, μέσω του διεθνούς αεροδρομίου «Αριστοτέλης», το οποίο βρίσκεται στο Άργος Ορεστικό. Η πρόσβαση στο νομό γίνεται πλέον εύκολα και άνετα μέσω της Εγνατίας οδού. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η παλαιά εθνική οδός. Ολυμπιακές Αερογραμμές Αθήνα: 210.9666666, Ολυμπιακές Αερογραμμές Καστοριάς: 24670.22275
Οδικώς: Από Αθήνα μέσω Σαρανταπόρου Κοζάνης ή Πιερίας- Εγνατίας. Η δεύτερη εναλλακτική διαδρομή είναι γύρω στα 50-55 χλμ. μεγαλύτερη αλλά επιτρέπει και μεγαλύτερες ταχύτητες. Από Θεσσαλονίκη μέσω Εγνατίας.
Διαμονή
Limneon (τηλ. 24670-85.111), Nestos (τηλ. 24670-87.210), Ανδρομέδα (τηλ. 24670-24.220), Χλόη (τηλ. 24670-21.300), Καστοριά (τηλ. 24670-29.453), Byzantium (τηλ. 24670-21.313), Αρχοντικό Βενετούλας (τηλ. 24670-22.446), Ξενώνας Αρχοντικού Αλέξιου Βέργουλα (τηλ. 24670-23.415)
Χρήσιμα τηλέφωνα
Κωδικός κλήσης: 24670, ΚΤΕΛ Καστοριάς: 24670-83.455, Αστυνομία: 24670-22.100, Νοσοκομείο: 24670-55.600, Ταξί: 24670-82.100, www.gokastoria.gr, www.kastoria.gr, www.kastoriacity.gr, www.kastoras.info
10 must
• Κάντε ένα ταξίδι στο χρόνο στις ιστορικές παραδοσιακές γειτονιές, στο Αποζάρι και το Ντολτσό.
• Κάντε μια βόλτα στις όχθες της λίμνης μέχρι τη Μονή Μαυριώτισσας για να έχει νόημα η επίσκεψή σας στην Καστοριά.
• Επισκεφθείτε το οικομουσείο του Δισπηλιού, το λαογραφικό και βυζαντινό μουσείο και το μουσείο Ενδυματολογίας.
• Κάντε μια κρουαζιέρα στη λίμνη με το πλοίο Ορεστιάδα, για να την απολαύσετε σε όλο της το μεγαλείο και να θαυμάσετε τους αντικατοπτρισμούς της πόλης στα νερά της.
• Απολαύστε τον καφέ σας και μια υπέροχη πανοραμική θέα από το λόφο του Προφήτη Ηλία.
• Δοκιμάστε τις υπέροχες Μακεδονίτικες συνταγές σε κάποια από τις παραδοσιακές ταβέρνες της πόλης.
• Αν είστε fan του αθλητισμού, κάντε τζόγκινγκ ή ποδηλασία κατά μήκος του περιφερειακού δρόμου της Χερσονήσου που είναι κτισμένη η Καστοριά. Είναι σίγουρο ότι θα συναντήσετε αρκετούς που μοιράζονται τα ίδια ενδιαφέροντα με εσάς.
• Μη φύγετε από την Καστοριά χωρίς να έχετε αγοράσει κάποιο γούνινο προϊόν.
Κείμενο – Φωτογραφία: Βαγγέλης Κορρός
Λίγα λόγια για τον φωτογράφο: Ο Βαγγέλης Κορρός ασχολείται επαγγελματικά με τη ταξιδιωτική φωτογραφία εδώ και 10 χρόνια. Με ιδιαίτερη οπτική γωνία και ρομαντική διάθεση, αποτυπώνει τους προορισμούς που επισκέπτεται με γλαφυρότητα και λεπτομέρεια. Έχει ταξιδέψει ανά την Ευρώπη, την Ασία και την Βόρειο Αφρική, ενώ γνωρίζει την Ελλάδα απ' άκρη σ' άκρη. Διαθέτει ένα ανεξάντλητο φωτογραφικό αρχείο, ενώ έχει δημοσιεύσει άρθρα και φωτογραφίες του σε έγκριτα ταξιδιωτικά περιοδικά (Γεωτρόπιο, COSMOS Travel, ΤΑ ΝΕΑ, Αποδράσεις, Icons, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ Ταξίδια) και εφημερίδες των ελληνικών ΜΜΕ. Για να προμηθευτείτε φωτογραφικό υλικό μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί του στο τηλ. 6942849064. Μάθετε περισσότερα πατώντας εδώ
